Czynniki wpływające na koszty produkcji filmu /clipu reklamowego / promocyjnego

 

Na ostateczną cenę filmu promocyjnego wpływa wiele czynników. Może on kosztować od kilkuset złotych przy bardzo prostej produkcji do kilku milionów zł jeśli jest do tego zaangażowany cały sztab ludzi i znani artyści czy celebryci. 

Oto elementy które uwzględnia się przy kalkulacji produkcji filmowej:

 

1. Koszt dojazdu ekipy i sprzętu.

Przy mniejszych produkcjach i 1-4 osób z ekipy można się zmieścić w jednym samochodzie, większe produkcje wymagają dodatkowego transportu dla ekipy, sprzętu, aktorów czy statystów. Stawka za km dojazdu to przedział między 1zł a 2zł netto/km; czasem jeśli jest taka możliwość część sprzętu który jest mniej podatny na uszkodzenia wysyłamy kurierem, a najdelikatniejsze urządzenia filmowe jadą z ekipą osbnym autem. Koszty dojazdu i transportu zawsze są kalkulowane indywidualnie. Poniżej opcja "kufrowa" pozwalająca wygodny na transport  sprzętu filmowego, oświetlenia LED oraz 5ciu osób z ekipy filmowej.

2. Sprzęt niezbędny do oświetlenia planu filmowego.

Jeśli film kręcony jest we wnętrzach często wystarczają lampy LED lub HMI o mocy 575W. Sceny na zewnątrz wymagają bardzo mocnych reflektorów HMI o mocy co najmniej 5-10kW. DO tego może się okazać, że nie ma odpowiedniego podpięcia do zasilania na miejscu więc należny zabrać własny generator prądu. To samo dotyczy urządzeń do efektów typu wytwornice dymu. Wówczas koszty oświetlania plany filmowego idą w tysiące zł. Trzeba bowiem wynająć komplet sprzętu oświetleniowego wraz z obsługą i generatorem prądu. Dobrze zatem tak planować produkcję spotu by unikać scen kręconych na zewnątrz. Nieco łatwiej jest kręcić takie sceny po zachodzie słońca, gdyż nie jest już potrzebna tak ogromna moc lamp filmowych. Dodatkowym czynnikiem, który przemawia przeciw planom zewnętrznym jest sama natura czyli pogoda. Silny wiatr niezwykłe utrudnia utrzymanie blend czy innego osprzętu do operowania światłem, a sam deszcz momentami uniemożliwia nakręcenie sceny. W nisko i średnio budżetowych produkcjach reklamowych często kręci się plan ogólny bez aktorów lub w oddaleniu. Można do tego wykorzystać drony, czy nawet samo auto z kamerzystą i steadycamem. Oczywiście kamerzystę mocujemy taśmą samoprzylepną do auta ze względu na BHP:)

3. Przygotowanie planu filmowego i ewentualna scenografia.

Zawsze należy uzgodnić wygląd miejsc gdzie będzie kręcona reklama. Jeśli produkcja filmowa ma zawierać pewne elementy dokumentalne, wówczas wystarczy odpowiednio uporządkować miejsce kręcenia filmu i wyposażyć je w elementy istotne dla przekazu medialnego. Bałagan na planie nigdy nie sprzyja pozytywnemu odbiorowi filmu. Są jednak sytuacje gdy taki plan należy wręczy wybudować. Koszty wiążą się z wynajęciem hali magazynowej, opłaceniem architekta wnętrz który zaprojektuje przestrzeń filmową oraz dobierze materiały budowlane i dekoracyjne, sporządzi kosztorys, wynajęciem ekipy budowlanej, opłaceniem nadzoru architekta nad budową (często po mimo projektu, ekipa budowlana ma "własną wizję" i efekt końcowy jest "nieco inny" od zamierzonego), przywróceniem hali magazynowej do stanu pierwotnego. Nagle z jednego do dwóch dni na planie, dochodzi miesiąc wynajmu hali. Inną opcją jest znalezienie odpowiedniego miejsca do wynajęcia i niewielka jego adaptacja. Na to jednak potrzeba czasu, wizji lokalnej a to również należy uwzględnić w kosztach.

4. Inną opcją jest produkcja na tzw green screen czyli w studio, gdzie tło jest zielone.

Na zielonym tle umieszcza się znaczniku do śledzenia ruch kamery filmowej, a scenografia przygotowywana jest komputerowo. Ponosi to jednak za sobą ogromne nakłady kosztowe związane z przygotowaniem modelu 3D sceny filmowej, renderingiem i dopasowaniem materiału filmowego do renderingu. Ma to sens przy cyklicznych produkcjach z tą samą inscenizacją czy też w sytuacji gdy nie możemy znaleźć odpowiedniego planu filmowego i trzeba go po prostu stworzyć. Koszty wynajęcia prostego studia green screen zaczynają się od 150zł za godzinę.

5. Rekwizyty w produkcji filmowej.

To ważny element który należy uwzględnić w produkcji clipu reklamowego. Często może je dostarczyć Klient, ale czasem zachodzi potrzeba zakupu dodatkowych rzeczy. Mogą to być na przykład komplety naczyń, sztućce, blaty do stołu, produkty żywnościowe przy produkcji clipu dla firmy z branży żywnościowej.

6. Ubrania i kostiumy do planu filmowego.

Często jeśli kręcimy film branżowy czyli clip dla producenta żywności, leków, zakładów z produkcją precyzyjną należy zakupić nowe ubrania robocze, fartuchy, koszule z krawatem itd. Rzadko zdarza się by używane rzeczy były w idealnym stanie. Z reguły po uzgodnieniach jest to po stronie Klienta. Inną sytuacją jest konieczność użycia kostiumów z epoki czy też szytych i projektowanych pod kątem danej produkcji filmowej. Wówczas koszty drastycznie rosną. Albo wypożyczamy je z teatru, albo też projektujemy i szyjemy na zamówienie.

7. Operatorzy filmowi - szwenkierzy w nomenklaturze filmowej.

W tym przypadku zaczynamy zawsze od dwóch osób przy najmniejszych produkcjach. By przemieszczać się sprawnie ze sprzętem  z reguły jedna osoba nie wystarcza. Taka sytuacja ma jednak miejsce w przypadku małych produkcji gdzie nie potrzeba dużo sprzętu. Przy średnich i większych produkcjach należy uwzględnić co najmniej dwóch, trzech kamerzystów, operatora steadycama czy kranu kamerowego. Koszty z tym związane mogą być różne w zalezności od doświadczenia a przede wszystkim wymogów dotyczących samej produkcji. Zdarzają się sytuacje, w których należy nakręcić długie ujęcia ze stadycama czy gimbala. A to wymaga wielu lat praktyki. Sama umiejętność obsługi urządzenia nie wystarcza. W kraju jest kilkanaście osób na światowym poziomie i nie są to tanie osoby. Nieco łatwiej jest nakręcić krótsze ujęcia w ruchu i w tym przypadku koszty są niższe. Koszty operatora filmowego zaczynają się od 1000zł dziennie wzwyż. Dobry operator steadycama na cały dzień to koszt od 1500zł. Mówimy tu o kosztach minimalnych które mogą być wyższe w zależności od stopnia trudności produkcji filmowej.

8. Dźwiękowcy filmowi czyli operatorzy dźwięku.

Na dwoje babka wróżyła. Doświadczeni operatorzy filmowi potrafią najczęściej sami zadbać o dźwięk. Nie mniej poważniejsze produkcje filmowe wymagają zatrudnienia osobnego operatora dźwięku ze sprzętem. Koszty zaczynają się od 400-500zł dziennie. O co zatem chodzi? O doświadczenie i bezpieczeństwo, że nic złego z dźwiękiem się nie wydarzy. Jest to w sumie niewielki koszt w porównani do całości produkcji filmowej, a ponowny przyjazd całej ekipy gdy iokaże się, że coś poszło nie tak z dźwiękiem jest znacznie bardziej kosztowny. Chodzi również o sprzęt. Dla przykładu przyjmijmy sytuację, że dźwięk rejestrujemy tylko w kamerze. Może zdarzyć się, że poziom dźwięku nagle zdecydowanie wzrośnie i będziemy mieć przesterowania. Kamera nie ma tzw kompresora czyli urządzenia które automatycznie koryguje poziom dźwięku. W taki system wyposażane są jedynie profesjonalne rejestratory dźwięku a to bardzo kosztowne urządzenia. Z reguły wynajmuje się je z operatorem dźwięku. Do tego dochodzi na wszelki wypadek kilka mikrofonów. Zawsze może zdarzyć się sytuacja, że któryś z nich odmówi posłuszeństwa. W budżetowych produkcjach po prostu ustawiamy mikrofon na statywie a sam operator kamery kontroluje poziom zapisu.

9. Sprzęt do produkcji filmowej.

Temat rzeka. W zależności od stopnia skomplikowania produkcji clipu reklamowego używa się jednocześnie od jednej do trzech lub więcej kamer. Pociąga to za sobą koszty wynajmu sprzetu, średnio 350-500zł za dobę za kamerę. Do tego dochodzi koszt obiektywów. Gdy nie jest to produkcja kinowa czy telewizyjna wytaczają obiektywy systemowe Canon, Sigma, jednak w przypadku dużych realizacji wynajmuje się obiektywy stało-ogniskowe Zeiis, Laica wersje foto lub filmowe. Różnica między tymi obiektywami polega na lepszym oddaniu kolorów, rozmyciu tła, mikrokontraście oraz tzw oddychaniu szkła czyli zmianie wielkości pola widzenia obiektywu w zależności od punktu ustawienia ostrości. 

Kolejną i to bardzo kosztowną rzeczą jest dodatkowy osprzęt typu krany kamerowe, steadycam, slider, gimbal itd. Osprzęt ten jest na ogół na wyposażeniu większości poważniejszych studiów filmowych, jednak jeśli jest potrzebna większa ilość tego sprzętu korzysta się z wypożyczalni, a to znów wpływa na koszty realizacji produkcji filmowej. Przed przystąpieniem do realizacji clipu reklamowego przygotowuje się scenariusz oraz ujęcia z których jasno wynika i le i jaki osprzęt będzie konieczny do realizacji filmu. Tani osprzęt to kiepska jakość. Nawet znakomita kamera umieszczona na kiepskiej głowicy nie nagra dobrego materiału - ruch nie będzie płynny, wystąpią przeskoki, zwolnienia i przyśpieszenia. Profesjonalny osprzet jest drogi i wpływa to również na koszty produkcji filmowej.

10. Reżyser i scenarzysta

W budżetowych produkcjach do pracy zwykle przystępuje tzw "reżop" czyli rożyser i operator w jednej osobie. W zależności od stażu, doświadczenia i wyobraźni przynosi dto rózne efekty - odf zadowalających do na prawdę dobrych. Wówczas nie ponosimy żadnych dodatkowych kosztów. W produkcjach gdzie budżet jest większy możemy sobie pozwolić na zlecenie napisania scenariusza którego cena zaczyna się od 3000zł wzwyż.  Warto również wynająć dobrego reżysera jeśli chcemy mieć absolutną gwarancję osiągnięcia właściwego wyniku przy produkcji filmu. Koszty od 6000zł wzwyż.

11. Wizażystka i makijażystka w produkcji filmowej.

Przy małych produkcjach oraz umiejętnym ustawieniu oświetlenia, najczęściej używa się tylko pudru by głowy się nie świeciły. Większe produkcje wymagają zatrudnienia makijażystki - koszt od 500zł dziennie a często wizażystki, która podpowie jak należy się ubrać do planu filmowego.

12. Casting do filmu promocyjnego / clipu reklamowego.

Potrzebny i nie potrzebny. Zależy od koncepcji. Jeśli realizujemy film reklamowy o filmie rodzinnej w formie dokumentu i wywiadów, na ogół występują pracownicy. Zdarza się jednak, że pracownicy nie mają umiejętności poprawnego wysławiania się i warto zatrudnić aktora lub osobę z casting. Możemy wówczas skorzystać z agencji castingowej, własnych kontaktów lub forów, grup na mediach społecznościowych. W sumie jest to najtańsza opcja. Jednak tak zbankrutowane osoby należy przesłuchać, a to już pociąga za sobą koszty przesłuchania i organizacji castingu. Ponadto warto wykonać zdjęcia próbne bo nie wszystko da się przewidzieć po rozmowie z aktorem/statystą do clipu promocyjnego. Zatem do kosztów należny zaliczyć czas poświęcony na wyszukanie aktorów/ statystów, ewentualne koszty agencji, koszty wynajęcia sali i zdjęć próbnych.

13. Ewentualne zdjęcia próbne do clipu.

Przy średnich i wysokobudżetowych produkcjach wykonuje się najpierw zdjęcia próbne. Ma to na celu sprawdzenie konfiguracji sprzętu filmowego, jakości ujęć, doboru oświetlenia i ustawienia dźwięku na filmie oraz odpowiedniej korekcji kolorystycznej. By ograniczyć koszty często na plan zabiera się montażystę z komputerem do obróbki materiału filmowego by Klient na bieżąco mógł ocenić rezultaty zdjęć próbnych. Jeśli mamy do czynienia z prostszymi produkcji, gdzie Klient nie dysponuje odpowiednim budżetem rezygnuje się ze zdjęć próbnych do filmu. Koszt zdjęć próbnych to najczęściej wszystkie koszty związane z pracą na planie filmowym w ciągu jednego dnia plus koszt montażysty.

14. Obróbka dźwięku i podkład muzyczny do filmu.

Rzadko zdarza się, że jeden utwór muzyczny wystarcza. Często potrzebnych jest kilkanaście clipów dźwiękowych ponieważ efekty takie jak kroki, oklaski, dźwięk zamykania drzwi, kładzenia przedmiotu na stole kupuje się w agencjach stockowych by obniżyć koszty rejestracji dźwięku na planie. O ile takie clipy kosztują 35-80 USD za każdy, to główny podkład muzyczny może być kosztowny jeśli film jest przeznaczony do emisji kinowej lub telewizyjnej. W przypadku gdy wybierzemy piosenkę, jej koszty należy uzgodnić z agencją reprezentującą artystę. W tym przypadku ceny krajowych utworów muzycznych z licencją do emisi TV/kino zaczynają się od 3000zł, średnio 15 000zł. Zagraniczni artyści są drożsi. Stąd najczęściej jednak kupuje się podkłady instrumentalne, jeśli założenia reklamy nie wymagają zakupu drogich piosnek z licencją. Montaż dźwięku wymaga również wprawy i najpeiej zatrudnienia specjalisty. Zawsze dźwięk nagrany na planie filmowym musi zostać chcoć odrobinę wyretuszowany tak by brzmiał dobrze i adekwatnie do danej sceny. To osoby i bardzo szeroki temat.

15. Storyboard do filmu.

Najczęściej stosowany przy średnich i dużych produkcjach filmowych. Minimalny koszt to 1000zł wzwyż za stronę. Storyboard może być wykonany ręcznie przez plastyka lub też coraz częściej używa sie do tego oprogramowania z możliwością animacji i zaznaczenia ruch kamer. Jest to jednak pracochłonny proces, a więc kosztowny. Najczęściej korzysta się z niego przy dużych produkcjach by uniknąć konieczności powtarzania scen oraz uzgodnić na z Klientem wygląd clipu reklamowego przed rozpoczęciem zdjęć. Wówczas Klient ma pogląd jak będzie wyglądać film a producent filmowy ewność, że jego idea nie rozminęła się z wyobrażeniami Klienta.

16. Montaż clipu reklamowego

Jest to bardzo pracochłonne zajęcie. Często na jeden / dwa dni zdjęciowe przypada tydzień do trzech tygodni montażu i konieczność zaangażowania od jednego do kilku montażystów. W przypadku bardziej rozbudowanych produkcji, dokonuje się wstępnej selekcji materiału filmowego, Wstępnie koloruje się materiał, jeden do dwóch montażystów składa wszystko w całość, a następnie do pracy przystępuje osoba odpowiedzialna za kolorowanie ujęć oraz osoba zajmująca się montażem dźwięku. W przypadku tańszych produkcji, nad wszystkim pracuje jeden montażysta. Montaż jest liczony różnie. Minimalna stawka za montaż to przedział 80-200zł za godzinę pracy montażysty.  Najkrótszy czas montażu to jeden / dwa dni, ale z reguły potrzeba na to co najmniej tygodnia. Należy również pamiętać o ewentualnych animacjach czy też renderach 3D, które stanowią dodatkowy koszt.

17. Podsumowanie

Nie można jasno określić ceny filmu reklamowego. Jest ona zależna od wszystkich wymienionych powyżej czynników. Z reguły jednak dokonuje się odpowiedniej selekcji i doboru usług oraz ekipy, by koszty zmieściły się w planowanym budżecie. By nie liczyć kilka razy budżetu produkcji filmowej dobrze jest by Klient był w stanie określić budżet jaki przeznacza na ten cel. Wówczas można szybko dobrać odpowiedni sprzęt i zakres usług w ramach których powstanie film reklamowy. Wiele z wymienionych elementów może zostać ograniczonych lub zastąpionych innymi. 

1. Produkcja filmu /clipu reklamowego / promocyjnego do telewizji TV cz. I - założenia wstępne

2. Nagranie filmu /clipu reklamowego / promocyjnego do telewizji TV cz. II - światło

3. Nagranie filmu /clipu reklamowego / promocyjnego do telewizji TV cz. III - dźwięk

4. Nagranie filmu /clipu reklamowego / promocyjnego do telewizji TV cz. IV - montaż

Zapraszam do lektury artykułu dotyczącego elementów związanych z koncepcją produkcji filmu reklamowego.

Przygotowanie kosztorysu do clipu / spotu telewizyjnego.